Schamen is aangeleerd. (Dus waarom doe je het nog?)
Je hoeft je niet te schamen. Ik schreef eerder over 15 dingen waar je je nooit voor hoeft te schamen. Schuld en schaamte zijn twee gevoelens die dicht bij elkaar liggen. Bij schaamte heb je het gevoel dat je fout bènt.
Bij schuld heb je het gevoel dat je een fout hebt gemaakt.
Je moet je schamen! Een veelgehoorde opmerking in de opvoeding en op school. Is dat eigenlijk wel nodig je schamen?
Wat is schaamte?
Schaamte is een emotie waarbij je de angst voelt om door anderen afgewezen of niet meer door de groep geaccepteerd te worden. Het is persoonlijk en cultureel bepaald: waar de één zich niet over schaamt, zal een ander wél schaamte voelen.Ook in je leven kunnen dingen in schaamte wijzigen, schaamde ik mij vroeger voor mijn dikke kont, doe ik dat nu niet meer.
Je kunt je voor veel dingen schamen: Jouw gedrag, Gedrag van anderen, ene situatie, hoe je er uitzit.
Waar je je over schaamt is in ieder geval iets wat eigenlijk niet zichtbaar zou mogen zijn. Het een sociale angst. Je voelt je afhankelijk van het oordeel van de ander.
Schaamte zorgt ervoor dat je afstand neemt, terwijl dat misschien helemaal niet nodig is. Je ontwijkt oogcontact, maakt onder werpen niet bespreekbaar, verhult dingen, maar je kleiner dan je bent.
Verpesten
Bij schaamte heb je het gevoel dat je fout bènt. Je eigenwaarde is dan vaak ver te zoeken.
Leven vanuit je schaamte houdt je tegen om je potentieel te leven.
Professor Brené Brown, onderzoekshoogleraar aan de University of Houston heeft onderzocht dat mannen en vrouwen zich over verschillende dingen schamen. Vrouwen schamen zich vooral als ze niet voldoen aan het ideaalbeeld, onrealistische verwachtingen van jezelf hebben (perfectionisme bijvoorbeeld), alle bordjes draaiend willen houden zonder te laten zien dat het je moeite kost. Mannen schamen zich vooral als ze zwakte tonen.
Is het nodig om je te schamen?
Er zijn culturen die geen schaamte kunnen, bijvoorbeeld bij de Namibische stam, de San, ook wel bosjesmannen genoemd. Zij kennen geen woord voor schaamte.
Als je als kind iets hebt gedaan wat voor de ander niet goed is, moest je je schamen. Het is een aangeleerd gevoel. Schaamte kost veel energie maar levert zeker in onze moderne maatschappij niet heel veel meer op.
Eigenlijk verdooft schaamte de pijn en de kwetsbaarheid die je voelt. Als je je bijvoorbeeld schaamt voor je mollige buik, voel je eigenlijk de angst voor afwijzing. We willen graag een inderdeel van de groep zijn en was dit vroeger noodzakelijk voor overleving is het nu echt van minder belang.
Schaamte overwinnen
Alle emoties zijn er om gevoelt te worden. Je hoeft je niet schuldig te voelen of je te schamen voor jouw schaamte, maar je erdoor laten leiden lijkt mij ook niet gezond.
De eerste stap is dat je je bewust wordt dat je je schaamt. Sta dan helemaal stil bij de schaamte, wat voel je allemaal in je lichaam (warmte vaak, zweet misschien, blozen etc etc)
Probeer te achterhalen welke pijn er onder ligt. Welke angst?
De laatste stap bestaat uit eerlijkheid: eerlijk zijn over hoe je je voelt of wat je denkt. Dit is zeer kwetsbaar en krachtig. Krachtige kwetsbaarheid, geen zwakte. Je deelt dus je ware gevoel: “Ik ben bang dat je mij afwijst als ik dit doe”
Eng of te spannend?
99 van de 100 keer dat je dit doet, zal je empathie en begrip ontvangen van de ander. Iedereen kent schaamte, iedereen wil erbij horen, iedereen wil erkend worden, iedereen is bang om het niet goed genoeg te doen. Het is een collectief gevoel en daarom kun je je kwetsbaar opstellen. Ik ben trouwens best vaak bang voor afwijzing en schaam mij dikwijls. Ik schaam mij dat ik niet voor mezelf op durf te komen, ik schaam mij voor het feit dat ik over bepaalde dingen (nog) niet durf te schrijven. Zelf ben ik bang dat ik door mijn schrijven word afgewezen en bang voor die spelfouten en het oordeel dat mensen daar op hebben. Maar door dingen toch te doen, groei je er wel in.
Durf jij kwetsbaar te zijn?
Ben jij krachtig genoeg?
